استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی

براساس آخرین تقسیمات ی، استان آذربایجان غربی در سال ۱۳۹۰ دارای ۱۷ شهرستان، ۴۰ بخش، ۴۲ شهر، ۱۱۳ دهستان و ۳۰۳۱ آبادی دارای سکنه است. مرکز استان آذربایجان غربی شهر تاریخی ارومیه است. استان آذربایجان غربی با مساحت ۳۷۴۱۲ کیلومتر مربع (بدون احتساب دریاچهٔ ارومیه)، از نظر وسعت مقام یازدهم را در سطح کشور داراست. شهرستان ارومیه با وسعت     ۵۳۱۲  کیلومتر مربع و شهرستان شوط با ۹۳۱ کیلومترمربع به ترتیب بزرگ ترین و کوچک ترین شهرستان های استان را به خود اختصاص داده اند.

استان آذربایجان غربی یکی از ۳۱ استان ایران است، که در شمال غربی این کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. در کناره شرقی این استان، دریاچه ارومیه قرار دارد. نواحی جنوبی استان از دیدگاه تاریخی‌ به عنوان مکریان شناخته میشد. مرکز مکریان در گذشته شهر پیرانشهر بود و پیرانشهر کماکان مرکز مکریان به شمار می رود.

استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده‌ای دارد. بر اساس ساختار طبیعی استان، ایستمهای ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در سطوح مختلف توپوگرافی به وجود آمده‌است که اهم آن‌ها به شکل جنگلها و مراتع خودنمایی می‌کنند.این استان عمدتاً تحت تأثیر جریان هوای مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه‌است، ولی در برخی از ماههای زمستان، توده هوای سردی از اطراف شمال، هوای مدیترانه‌ای آن را متأثر کرده و موجب کاهش قابل توجه دما می‌شود.

ارتفاعات استان را به سه گروه عمده می توان تقسیم کرد.

کوه های شمالی شامل کوه های ماکو، قطور، خوی  مخروط آتشفشانی آورین در شهرستان خوی با ارتفاع ۳۶۲۲ متر بلندترین قله استان می باشد.

کوه های مرکزی شامل کوه های سلماس، ارومیه، اشنویه کوه شهیدان با ۳۶۰۰ متر ارتفاع در جنوب شرق و غرب ارومیه دالامپر ۳۲۰۰ متر ارتفاع (مرز سه کشور ایران، عراق، ترکیه) ارتفاعات برده رش ۳۶۰۸ متر در ارومیه و بزسینا ۳۴۸۰ متر کله شین با ارتفاع ۳۳۸۵ متر و ساری داش با ۳۹۰۷ متر در شهرستان اشنویه

کوه های جنوبی شامل ارتفاعات جنوب دشت نقده ، غرب مهاباد ،پیرانشهر، سردشت و تکاب قندیل ۳۴۴۸ متر در پیرانشهر بلقیس با ارتفاع ۳۳۳۲ متر در تکاب

۲ -نواحی هموار (دشت ها و جلگه ها): سرزمین های هموار استان در بین رشته کوه ها و گاه بین چالهٔ دریاچهٔ ارومیه و کوه های جنوبی و غربی قرار گرفته اند و رودهای استان مواد آبرفتی خود را بر آنها به جای گذاشته اند.به طور کلی سرزمین های هموار استان به سه دسته تقسیم می شوند.

۱ -دشت های شمالی: زنگنه، پلدشت، ماکو، خوی

۲ -دشت ها و جلگه های مرکزی:الف) دشت ها: سلماس، اشنویه، بخشی از ارومیه ب) جلگه ها: بخشی از ارومیه

۳ -دشت ها و جلگه های جنوبی:الف) دشت ها: سردشت، پیرانشهر، تکاب، بوکان، مهاباد ب) جلگه ها: میاندوآب و بخشی از مهاباد

آب و هوا

عوامل مؤثر در آب و هوای استان را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

۱ عوامل درون استانی: عرض جغرافیایی، ارتفاع مکان، جهت قرارگیری کوه ها، فاصله از دریا

۲ عوامل برون استانی: ورود توده های هوایی در فصول مختلف

کوه ها: در میان عوامل فوق ارتفاعات و کوه ها نقش مهم تری در چگونگی آب و هوای استان دارند. رشته کوه های استان به صورت طویل و مرتفع در جهت شمالی  جنوبی و جنوب شرقی امتداد یافته اند. این ارتفاعات مانند دیواری در برابر هجوم توده های هوای غربی قرار گرفته اند و باعث صعود و تراکم هوای مرطوب و ایجاد بارش می شوند. این بارندگی ها سر منشأ رود های پر آب استان اند. در استان ارتفاعات بالای ۲۰۰۰ متر به زیر قشر ضخیمی از برف فرو می روند و ارتفاعات بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر به مقدار کافی باران دریافت می کنند؛ بنابراین ارتفاعات استان در الگوی پراکندگی دما و بارش مؤثرند.

توده های هوایی: توده های هوایی متفاوتی در فصول مختلف وارد استان آذربایجان غربی می شوند که از آن میان، آب و هوای آذربایجان غربی بیشتر تحت تأثیر توده های هوای غربی است. این توده ها از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه وارد استان می شوند و منشأ رطوبت و بارش درفصول پاییز، زمستان و بهار می شوند. البته توده های هوای سرد قاره ای سیبری و قطبی و توده هوای سرد مرطوب شمال اروپا نیز با ورود به آذربایجان باعث کاهش دما و بارش می شوند.

زیست بوم استان اذربایجان غربی

زندگی کوچ نشینی

با توجه به آموخته های قبلی در فصل اول آیا می توانید علت شکل گیری زندگی عشایری را در استان توضیح دهید زندگی کوچ نشینی یکی از قدیمی ترین اشکال معیشت در استان محسوب می شود. با توجه به آمار سال ٨٧ جمعیت عشایر حدود ۸ درصد عشایر کوچندهٔ / ۳ درصد جمعیت استان را تشکیل می دهد. همچنین ۷ / ۱۰۳۹۲۷ نفر در قالب ۱۵۵۹۹ خانوار است که ۶ کشور در این استان زندگی می کنند و به عنوان چهارمین استان مهم عشایرنشین کشور محسوب می شود. عشایر استان از ۱۱ ایل و ۱۶ طایفهٔ مستقل و حدود ۱۲۰۰ یورد ۱ تشکیل یافته است. پرجمعیت ترین عشایر استان در سال ۸۷ عبارت اند از: ایل های جلالی، میلان، هرکی.

محدودۀ زیستی و جغرافیایی عشایر استان: عشایر به دلیل وابستگی اقتصادی به دام، عمدتاً در حاشیهٔ نواحی مرتفع مرزی این استان با کشورهای ترکیه، عراق و جمهوری نخجوان، که امکان دسترسی به مراتع وجود دارد، استقرار یافته اند. این قلمرو ١٣_ مساحت استان را شامل می شود، از حاشیهٔ رود ارس در شمال استان شروع می شود و تا منطقهٔ _ جغرافیایی که وسعتی معادل

سردشت در مرز استان کردستان ادامه می یابد. محدودهٔ زیستی عشایر استان را به لحاظ ارتفاعی و نوع مرتع به دو منطقه می توان تقسیم کرد:

١ مناطق قشلاقی: شامل دشت ها، جلگه ها و حاشیهٔ رودها و پایکوه ها است. این مناطق که در حدفاصل ارتفاع بین ٨٠٠ تا کمتراز ٢٠٠٠ متر با مراتع قشلاقی، قرار دارد که عشایر در فصل زمستان در مساکن ثابت آن به سر می برند. ٢ مناطق ییلاقی: شامل نواحی مرتفع غربی و جنوبی استان (ارتفاعات مرزی) است. این مناطق در حدفاصل ارتفاع بین ٢٠٠٠ تا ٣٥٠٠ متر با مراتع ییلاقی است که عشایر در فصل تابستان در این منطقه در زیر چادرها به سر می برند. معمولاً عشایر استان از اواسط اردیبهشت و اوایل خرداد کوچ خود را به مناطق ییلاقی آغاز می کنند و تا اواخر شهریور در ییلاق هستند. زمان حرکت عشایر به وضعیت آب و هوا (دما بارش) و وضعیت مراتع بستگی دارد. حرکت عشایر در محدودهٔ قلمرو هر ایل انجام می گیرد. در بین عشایر استان سه نوع کوچ وجود دارد:

١ کوچ بلند

٢ کوچ کوتاه

٣ رمه گردانی

مسکن عشایر: عشایر عمدتاً در مناطق قشلاقی دارای مساکن ثابت اند که از سنگ، چوب ، خشت،مصالح جدید، آجر، بلوک ساخته شده اند و در مناطق ییلاقی عمدتاً از سیاه چادرها (که از موی بز و به رنگ های سیاه یا قهوه ای بافته می شود) و چادرهای برزنتی برای اسکان استفاده می کنند.

زندگی روستایی

استان آذربایجان غربی به دلیل داشتن شرایط اقلیمی مناسب (دما، بارش و…)، تنوع آب و هوای محلی و وجود دشت ها و جلگه های حاصل خیز و منابع غنی آبی و خاکی و نیروی انسانی فعال و بالقوه و… یکی از کانون های مهم شکل گیری زندگی روستایی و فعالیت های کشاورزی در کشور است.

براساس سرشماری سال ٨٥ ، جمعیت روستایی استان نزدیک به ١١٤١٧٩٧ نفر بوده که معادل ٤٠ درصد جمعیت استان و 5/1 درصد جمعیت روستایی کشور است. این جمعیت در ٣٠٣١ آبادی ساکن اند. ١ جامعهٔ روستایی استان با دارا بودن یک میلیون هکتار ٥ درصد از کل تولیدات متنوع کشاورزی / ٥ درصد اراضی کشور) ٦ / اراضی قابل کشت و ٨٠٦٣٧٤ هکتار اراضی زیر کشت ( ١ کشور را به خود اختصاص داده است.

نحوۀ مکان گزینی و شکل روستاها: روستاهای استان عمدتاً در دشت ها و جلگه های حاصل خیز و نواحی پایکوهی و دامنه های کوهستانی که در آنجا امکان دسترسی به منابع آب و خاک غنی وجود دارد، استقرار یافته اند.

مساکن روستایی: نوع مصالح به کار گرفته در مساکن روستاهای استان عمدتاً تحت تأثیر مصالح طبیعی موجود در محیط پیرامون روستاها می باشد. مانند مصالح چوب، سنگ خشت، کاه و گل و… البته امروزه به کارگیری مصالح جدید مانند: آجر، بلوک، سیمان، آهن و… در ساخت مساکن روستایی درحال توسعه م یباشد. به کارگیری مصالح جدید در ساخت مساکن بستگی به درآمد روستاییان دارد.کاربری مساکن روستایی متفاوت از مساکن شهری است. روستاییان استان متناسب با نوع فعالیت خود کاربری های متفاوتی را در ساخت مساکن خود ایجاد م یکنند مانند: فضای مسی، انبار (وسایل و ابزارآلات)، محل نگهداری دام (طویله)، طیور و… .

فرهنگ مردم استان آذربایجان غربی

فرهنگ عامه مردم

آذربایجان غربی از تنوع قومی و فرهنگی خاصی برخوردار است. این تنوع فرهنگی بی ارتباط با ویژگی های خاص جغرافیایی، تاریخی و مذهبی آن نیست. هر کدام از اقوام آداب و رسوم و مراسمی خاص دارند. بعضی از این مراسم ها عبارت اند از: عید نوروز ، اعیاد مذهبی ، چهارشنبه سوری ، شب یلدا(چیله گئجه سی) ، جشن انگور در استان، خدیر نبی و. .

جشن ها و اعیاد

چهارشنبه سوری: که همراه با فرستادن هدایا برای نو عروس ها (بایرام پایی) ، خرید انواع میوه و تنقلات و… (چهارشنبه یمیشی)، افروختن آتش که همراه با غروب آفتاب جوانان و بزرگسالان، کپه هایی از هیزم که تدارک دیده اند آتش افروخته و با خواندن شعر آتیل، باتیل چهارشنبه (بپر، بپر چهارشنبه)، آینا کمین بختیم آچیل چهارشنبه (مثل آینه ای بختم باز شود چهارشنبه) از روی آن می پرند. از دیگر مراسم آن مراسم شال اندازی، شال سالاماق یا بئلی بئلی آغاز می شود که جوانان از بام منازل فامیل و آشنایان شالی آویخته و طبق رسم صاحب خانه درون آن میوه،شیرینی، تنقلات یا تخم مرغ رنگ شده گذاشته و با دادن دعای خیر (چک الله مطلبین وئرسین) یعنی شال را بکشخدا مقصودت را بدهد همراه است.

عید نوروز: مردم با خانه تکانی و زدودن گرد و غبار از چهرهٔ اسباب منازل به پیشواز آن می روند و معمولاً با سبز کردن دانهٔ گندم، عدس و. و مراسم سمنوپزی (که آن را یادگاری از حضرت فاطمه زهرا (س) می دانند) همراه است. پس از آماده شدن سمنو آن را بین خانواده و آشنایان تقسیم می کنند.

عرفه آخشامی (شب عرفه): روز قبل از اعیاد مذهبی و رسمی چون نوروز ، قربان و غدیر معمولاً مردم به زیارت اهل قبور می روند و برای آنها خرما و حلوا خیرات می کنند.

سیزده بدر: در این استان نیز مانند سایر نقاط کشورمان معمولاًخانواده ها در روز سیزدهم فروردین به دامن طبیعت ، کنار رودخانه ها و چشمه سارها می روند و جوانان به بازی هایی چون آرادا قالدی (وسطی)، قل فره نه هَلۡ پَرکی (مخصوص مناطق کردنشین) و خواندن اشعار محلی می پردازند و با گره زدن سبزه و روان کردن سبزه ها در آب، نو شدن حیات در طبیعت را جشن می گیرند.

عید قربان: این عید را مردم پیرو مذاهب تشیع و تسنن استان گرامی می دارند و معمولاً افرادی که قبلاً به زیارت خانه خدا نائل شده اند، گوسفند قربانی می کنند و گوشت آن را میان آشنایان و فقرا تقسیم می کنند. طبق رسم مردم به دیدار خانواده هایی می روند که به تازگی عزیزی را از دست داده اند ( قره بایرام) و بعد از آن به دیدار اقوام می روند و با گفتن بایرامین موبارک اولسون (عیدتان مبارک)، حاجی لار ثوابیندا اولاسان ( ثواب حجاج را داشته باشی) در واقع عید مبارکی می گویند.

عید فطر: در این روز مثل روز قبل از عید نوروز و قربان مردم به زیارت اهل قبور می روند و روز عید بعد از قرائت نماز عیدفطر و پرداختن فطریه به دیدار خانواده هایی که به تازگی عزیزی را از دست داده اند، می روند.همچنین به دیدار اقوام و آشنایان نیز می روند.

عید غدیر: شیعیان استان ما سالروز برگزیده شدن امیرالمؤمنین به ولایت را جشن م یگیرند و برخی از مردان با حضور نزد بین یکدیگر صیغهٔ عقد اخوت و برادری م یخوانند. اغلب در روز عید غدیر از سیدهای آشنا دیدار می کنند و از آنها عیدی دریافت م یکنند که باعث برکت در روزی آنها باشد.چیلّه١ به قاشق چوبی باریک گفته می شود. این استعاره به زمان خشکسالی و لاغر بودن عروس اشاره دارد

شب یلدا (چیله گئجه سی): در آذربایجان غربی مانند سایر نقاط ایران کوچک ترها در منزل بزرگ ترها خصوصاً والدین و ریش سفیدان جمع می شوند و برای دختران نامزد و نوعروسان هدایایی چون خوراکی (تنقلاتی مانند حلوای محلی) و در صورت استطاعت طلاجاتی چون انگشتری یا النگو تهیه می کنند. در این شب افراد فامیل دور هم جمع می شوند و با گذاشتن سینی خوراکی هایی چون قاورقا، سوجوق، پشمک، حلوا و آجیل صد البته هندوانه و سیب و انار ورود زمستان را جشن می گیرند.

مراسم ازدواج: مراسم ازدواج شامل خواستگاری،شکستن قند (قندسیندرما)، شیرینی خوران، نامزدی ،

حنا گئجه سی (حنابندان)، مراسم عقد و جشن عروسی است و معمولاً سه روز بعد از جشن عروسی مراسم پاگشا یا برگزار می شود. آیاق آشما »

جشن انگور: در شهریور ماه با انتخاب انگور نمونه در میدان روستا این جشن برگزار م یشود.

جشن خدیر نبی: این جشن بین دو چله زمستان که پیام آور امید به آینده است،برگزار می شود.

جشن سمنوپزی: با حضور جمعی از همسایگان و فامیل برگزار م یشود و معمولاً باور عمومی مردم این است که یادگار حضرت زهرا (س) است. از این رو همیشه تهیهٔ سمنو را به حضرت نسبت می دهند. بعد از پختن آن را بین فامیل و دوست و آشنا احسان م یکنند. هنگام عودت ظرف سمنو نیز در آن هدایایی م یگذارند و آن را تحویل صاحب خانه م یدهند.

مراسم باران خواهی: از اعتقادات و باورهای مردم آذربایجان غربی است که با مراسمی به هنگام خشکسالی از خداوند درخواست باران می کنند. معمولاً ملاقهٔ بزرگی را که به آن به زبان محلی چمچه می گویند، با پارچه رنگی تزیین می کنند و آن را به دست بچه های معصوم می دهند. بچه ها نیز به در خانه های مردم روستا یا محله می روند و این شعر را می خوانند: چُمۡچَه ۱ گلین چُوم اوستَه / اللّٰه دان یاغِیش ایستَه / اللّٰه بیزه یاغِیش وِر / دیم لَِرمیزۡ قورودو ای عروس چمچه بالا برو / و برای ما از خدا باران طلب کن / خدایا به ما باران ارزانی دار / مزارع دیم خشک شد. صاحب خانه نیز با دادن مقداری برنج یا لوبیا و پاشیدن آب روی ملاقه بچه ها را بدرقه می کند. سرانجام با حبوبات جمع آوری شده، آش می پزند و بین مردم پخش می کنند تا حاجتشان برآورده شود.

اعتقادات و باورها

باور و اعتقادات هر منطقه برگرفته از فرهنگ، اعتقادات دینی و قومی و نژادی آن منطقه است. این گونه باورها در بین مردم آذربایجان با توجه به تنوع قومی آن نیز وجود دارد. یوخدا بال آرسی گورسن وارله اولاسان (اگر کسی در خواب زنبور عسل ببیند ثروتمند خواهد شد.) چای اوستده تلیف اولسا قوناخ گلیر (اگر بر روی چای دانه و ساقه باشد مهمان می آید.) کردی: رویشتن به ده ستی خوته، ها تنهَ وَه به ده ستی خودا (رفتن به اراده خودت است برگشتن به اراده خدا

بازی های محلی

ورزش و بازی هایی که بین اقشار مختلف جامعه رایج است، برگرفته از فرهنگ و آداب و سنن، علایق ملی و ذوق و همت مردم هرجامعه است. در آذربایجان غربی نیز به سبب تنوع قومی و نژادی، بازی های مختلف رایج است. از جمله بازی های بومی می توان به شعبه شعبه ،پیل دسته ، هفت سنگ ،آراداقالدی (وسطی)، یرد قالان قورد اولسون، خسترچین (خط چین) در مناطق ترک نشین و برج وفیتود (برج و سوت )، گُرزی بَ فیتوان (سوت زدن همراه گُرز) گُبۡنَ (چوگان بازی) ، هَلوکین (چوب و گوی) در مناطق کردنشین اشاره کرد.

پوشاک

امروزه مردم آذربایجان همچون دیگر مردم ایران اسلامی پوشاک مشترکی دارند اما پوشاک سنتی مردم ترک و کرد آذربایجان به شرح زیر است: مردان ترک آذری شامل کوینک (پیراهن) جلققا (جلیقه) شلوار ، ایپ جوراب (جوراب پشمی ) چاروق (کفش پوستی) بوزملی درن (نیم تنه) ال جَه (دستکش) بویون شاله (شال گردن ) ، بورک (کلاه) ، دولاخ (پایبند ساق) که در فصول مختلف می پوشیدند.

پوشاک ن ترک آذری: پوشاک ن ترک آذری شامل چارقد (روسری)، کوینک (پیراهن)، عرقچین (کلاهی کاسه ای)، آرخالیق (تن پوش شبیه کت)، تومان ( شلواری از جنس چیت)، شلیته (دامن پر چین کوتاه)، ساپ (جوراب)، گالش (کفش از جنس لاستیک) پوشاک مردان کرد:کواوپانتول (نقش کت و شلوار)، پشتیبَند (پشت بند)، یک نوع شال، آغابانی یاپَچَ (شال دور سر)

پوشاک ن کرد: کِراس (پیراهن بلند)، کلاو یا کلاه ،کُلیجَ (کتی شبیه کت مردان از مخمل)، پشت بند (شال

کمر)، دسمال (روسری)، ده رپی (شلوار بسیار بلند)، چارشیوشال (پارچه ای گل دار که به دور دوش می اندازند.)

خوراک

خوراک مردم تا حدود زیادی به نوع آب و هوا (معتدل و سردسیر) و موقعیت جغرافیایی آن بستگی دارد و در بین اقوام و نژادهای مختلف غذاهایی به شرح زیر تهیه می شود: کوفته و شوربا (کوفته) ،آیران آشی ( آش دوغ )، قاتیق آشی ( آش ماست )، یارماشورباسی (آش بلغور )، یارپاق دولماسی (دلمه برگ مو)،کلم دولماسی (دلمه کلم)، اشکنه ، پلو، گوزلمه و. و از غذاهای مردم کرد به بَربَه سیل ،قلَه سی ، آش ساوار، ترشک که اقوام و ساکنین با توجه به فرهنگ ها و عادات غذایی هر کدام، غذاهای بالا را با توجه  به طبع و مزاج فرد تهیه می کنند.

ادبیات شفاهی استان آذربایجان غربی

١ موسیقی فولکلوریک آذربایجان شامل: عاشقلار ، موسیقی تعزیه ، لای لای ، یئل یئل ، ماهنی یا ترانهٔ فولکلوریک مربوط به آداب و رسوم و مراسم متفرقه

٢ بایاتی ها: معادل فارسی بایاتی دوبیتی است که قسمت اعظم ادبیات فولکلوریک آذربایجان را تشکیل می دهد. بایاتی ها به دلیل گستردگی و مضمون های رنگارنگ، ایجاز و قالب های زیبا و دلنشین مقام اول را در فرهنگ شفاهی مردم این سرزمین دارند. بایاتی ها که به الفاظ ساده جاری می شوند، از راز و نیازهای مردم پاک دل سرچشمه می گیرند. گاهی از آن به عنوان تفأل یا در مواقع غم و اندوه و ناراحتی استفاده می شود. در زیر به نمونه هایی از آن اشاره شده است.

١ امام زاده باغلارِی،یاشِیلدِه یاپۡراغلارِی ، نَذرِیم قبول اُولسون ، یاندِرِیم چِراغلارِی (باغ های امام زاده برگ های سبزی دارد، نذرم قبول شود چراغ ها را روشن کنم)

٢ گویده اُوچان قوش اُولسُون / ایچدِیگین سُو نوش اُولسون/ لیلی ئه خبر ورین/ مجنون گلیر خوش اُولسون (اونی که تو آسمان پرواز می کند، پرنده باشد/ آبی که می خوری نوش جانت باشد/ به لیلی خبر بدهید/ مجنون می آید خوشحال باشد.)

٣ بوردان بیر آتلی گچدی / آتین اوینادی گچدی / آی کیمی شفق ساچدی / گون کیمی باتدی گیچدی (از اینجا یک اسب سوار رد شد / اسب را جولان داد و رفت / مثل ماه درخشید / و مثل خورشید غروب کرد و رفت.)

الف) عاشیق ها ١: معنی لغوی عاشیق دل باختگی و دوست داشتن است. عاشیق ها دلباختهٔ وطن و مردم هستند. آنهامالک گنجینهٔ عظیم هنر و ادبیات تاریخی مردم این سرزمین اند. آنها در اشعار خود مسائل اخلاقی ، ی ، عامی و عشقی مردم را بازگو می کنند. آهنگ هایی که عاشیق های آذربایجان با ساز می زنند و با آهنگ آن می خوانند، شامل ۷۲ آهنگ است؛ چون دیوان، تجنیس، تاجری و. .

ب) موسیقی تعزیه: شامل اشعاری است که در مراسم عزا و مجالس ترحیم و سالگردهای امامان (عاشورای حسینی) اجرا می شود که به آنها آغی یا اخشاما هم گفته می شود.

ج) لای لای: اشعاری است که مادران برای خواب کردن کودکان در پای گهواره می خوانند و در واقع با کودک یک نوع ارتباط کلامی و عاطفی برقرار می کنند. نمونه ای از آن در زیر آمده است: لای لای دییم یاتاسان / قِزل گوله باتاسان / قزل گولون ایچینده / شیرین یوخو تاپاسان. (لالایی می گویم که به خواب روی / بین گل های محمدی غرق بشوی / بین گل های محمدی / خواب شیرینی پیدا بکنی.) هامی یاتیب سنده یات / دینجل قوزوم تز بوی آت/ صبحون خیره آچلسین / سنه گولسون بو حیات. (همه خوابیده اند تو هم بخواب / استراحت کن عزیزم تا زود بزرگ شوی قد بکشی / صبحت به خیر گشوده شود / زندگی به رویت لبخند بزند.) لای لای دئدیم آدینا/ حق یتیشسین دادینا/ بویا باشا چاتاندا/ منی ده سال یادینا.(لالایی می گویم برایت / تا خداوند به دادت برسد/ تا بزرگ شوی و قد بکشی / منو به یاد بیاری.

چهارشنبه آخرسال و آداب و رسوم کهن در آذربایجان غربی

چهارشنبه‌ آخر سال یکی از جشن‌های ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال (سه‌شنبه شب) همراه با مراسم خاص خود در آذربایجان غربی نیز برگزار می‌شود.

چهارشنبه‌سوری نام جشنی باستانی و برگرفته از آیین زرتشتی است که ایرانیان از ۱۷۰۰ سال پیش از میلاد تاکنون در آخرین شب چهارشنبه یعنی سه شنبه شب هر سال، آن را با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن و برپایی مراسمات خاصی برگزار می‌کنند و معتقدند که چهارشنبه آخر سال نوید رسیدن بهار و تازه شدن طبیعت را می دهد.

مردم ارومیه نیز مانند سایر هموطنان خود در این روز به منزل بزرگترها می روند و نزدیک غروب آتش روشن کرده و از آن روی آن می‏ پرند و غذای مخصوص این شب که معمولا کوفته هست را دور هم میل می کنند.

برپایی آتش و پریدن از روی آن، زدودن پژمردگی، سرما و بیماری از تن و روان افرادی که از روی آتش می‌پرند عقیده‌ای است که نه تنها مردم آذربایجان غربی بلکه دیگر مناطق کشور نیز بر آن معتقد هستند در واقع این جمله نشانگر یک تطهیر و پاکسازی است به بیان دیگر شما خواهان آنید که آتش تمام رنگ پریدیگی و زردی ٬بیماری و مشکلات شما را بگیرد و بجای آن سرخی ٬ گرمی و نیرو به شما بدهد این جشنی نیست که وابسته به فرقه خاصی باشد بلکه در میان تمام اقوام رواج دارد .

سپهرفر ؛کارشناس میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار صدا وسیما گفت؛مردم آذربایجان غربی به بهانه‌های مختلف و برای شاد بودن و حفظ آداب و رسوم خود مراسم گوناگونی را پایه‌گذاری کرده‌اند که اکثر این مراسم در طول سالیان سال سینه به سینه حفظ و امروزه به مردمان منطقه به یادگار گذاشته شده ا

ماه ها و فصل ها در زبان انگلیسی

موریانه ها کار تیمی به صورت غریزی

کدام حیوان تمایل بیشتری به انجام کار گروهی دارد